Οἱ Ἅγιοι σαράντα Μάρτυρες ποὺ µαρτύρησαν στὴ Σεβάστεια - Εορτή της 9ης Μαρτίου

Το μαρτύριο των Αγίων Μεγαλομαρτύρων Τεσσαράκοντα. 

Τοιχογραφία του 15ου αιώνα στο Καθολικό της Ι. Μ. Διονυσίου του Αγίου Όρους

Καὶ οἱ 40 αὐτοὶ Ἅγιοι ἦταν στρατιῶτες στὸ πιὸ ἐπίλεκτο τάγµα τοῦ στρατοῦ τοῦ Λικινίου. 

Ὅταν αὐτὸς ἐξαπέλυσε διωγµὸ κατὰ τῶν χριστιανῶν, οἱ Ἅγιοι 40 συλλαµβάνονται ἀµέσως ἀπὸ τὸν ἔπαρχο Ἀγρικόλα (στὴ Σεβάστεια).

Στὴν ἀρχὴ τοὺς ἐπαινεῖ καὶ τοὺς ὑπόσχεται ἀµοιβὲς καὶ ἀξιώµατα, γιὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους.

Τότε ἕνας ἀπὸ τοὺς 40, ὁ Κάνδιδος, ἀπαντᾷ: «Εὐχαριστοῦµε γιὰ τοὺς ἐπαίνους τῆς ἀνδρείας µας.

Ἀλλὰ ὁ Χριστός, στὸν ὁποῖο πιστεύουµε, µᾶς διδάσκει ὅτι στὸν καθένα ἄρχοντα πρέπει νὰ τοῦ προσφέρουµε ὅ,τι τοῦ ἀνήκει.

Καὶ γι᾿ αὐτὸ στὸ βασιλέα προσφέρουµε τὴν στρατιωτικὴ ὑπακοή.

Ἄν, ὅµως, ἐνῷ ἀκολουθοῦµε τὸ Εὐαγγέλιο, δὲν ζηµιώνουµε τὸ κράτος, ἀλλὰ µᾶλλον τὸ ὠφελοῦµε µὲ τὴν ὑπηρεσία µας, γιατὶ µᾶς ἀνακρίνεις γιὰ τὴν πίστη ποὺ µορφώνει τέτοιους χαρακτῆρες καὶ ὁδηγεῖ σὲ τέτοια ἔργα;».

Ὁ Ἀγρικόλας κατάλαβε ὅτι δὲν µποροῦσε νὰ τοὺς ἐπιβληθεῖ µὲ ἤρεµο τρόπο καὶ διέταξε νὰ τοὺς βασανίσουν.

Ὁπότε, µία παγωµένη χειµωνιάτικη νύχτα, τοὺς ρίχνουν στὰ κρύα νερὰ µίας λίµνης. Τὸ µαρτύριο ἦταν φρικτό.

Τὰ σώµατα ἄρχισαν νὰ µελανιάζουν.

Ἀλλ΄ αὐτοὶ ἐνθάῤῥυναν ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, λέγοντας: «Δριµὺς ὁ χειµών, ἀλλὰ γλυκὺς ὁ παράδεισος.

Λίγο ἂς ὑποµείνουµε καὶ σὲ µία νύχτα θὰ κερδίσουµε ὁλόκληρη τὴν αἰωνιότητα».

Ἐνῷ προχωροῦσε τὸ µαρτύριο, ἕνας µόνο λιποψύχησε καὶ βγῆκε ἀπὸ τὴν λίµνη.

Τὸν ἀντικατέστησε ὅµως ὁ φρουρὸς (Ἀγλάϊος), ποὺ εἶδε τὰ στεφάνια πάνω ἀπὸ τὰ κεφάλια τους.

Ὁµολόγησε τὸ Χριστό, µπῆκε στὴ λίµνη καὶ µαζί µε τοὺς 39 παίρνει καὶ αὐτὸς τὸ στεφάνι τοῦ µαρτυρίου, ἀφοῦ µισοπεθαµένους τους ἔβγαλαν τὸ πρωὶ ἀπὸ τὴν λίµνη καὶ τοὺς συνέτριψαν τὰ σκέλη.

Κατὰ τοὺς Παρισινοὺς Κώδικες 1575 καὶ 1476 τὰ ὀνόµατά τους ἦταν: Κυρίων, Κάνδιδος (ἢ Κλαύδιος), Δόµνας, Εὐτύχιος (ἢ Εὐτυχής), Σεβηριανός, Κύριλλος, Θεόδουλος, Βιβιανός, Ἀγγίας, Ἡσύχιος, Εὐνοϊκός, Μελίτων, Ἠλιάδης (ἢ Ἠλίας), Ἀλέξανδρος, Σακεδὼν (ἢ Σακερδών), Οὐάλης, Πρίσκος, Χουδίων, Ἡράκλειος, Ἐκδίκιος, (ἢ Εὐδίκιος), Ἰωάννης, Φιλοκτήµων, Φλάβιος, Ξάνθιος, (ἢ Ξανθίας), Οὐαλέριος, Νικόλαος, Ἀθανάσιος, Θεόφιλος, Λυσίµαχος, Γάϊος, Κλαύδιος, Σµάραγδος, Σισίνιος, Λεόντιος, Ἀέτιος, Ἀκάκιος, Δοµετιανὸς (ἢ Δοµέτιος), 2 Γοργόνιοι, Ἰουλιανός, (ἢ Ἐλιανὸς ἢ Ἠλιανός), καὶ Ἀγλάιος ὁ καπικλάριος. (Ὁρισµένοι Κώδικες ἀναφέρουν καὶ ἐπιπλέον τῶν 40 ὀνόµατα, ὅπως αὐτὰ τῶν Ἁγίων Ἀειθαλᾶ, ἄλλου Γοργονίου κ.λπ.).

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)

Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.

Θείω Πνεύματι, συγκροτηθέντες, δῆμος ὤφθητε, τροπαιοφόρος, Ἀθλοφόροι Χριστοῦ Τεσσαράκοντα, διὰ πυρὸς γὰρ καὶ ὕδατος ἔνδοξοι, δοκιμασθέντες λαμπρῶς ἐδοξάσθητε. Ἀλλ' αἰτήσασθε, Τριάδα τὴν ὑπερούσιον, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Τοὺς γενναίους ὁπλίτας τοῦ τῶν ὅλων δεσπόζοντος, τοὺς συγκροτηθέντας ἐν πίστει, ὁμοφώνος τιμήσωμεν· Χριστῷ γὰρ στρατευθέντες εὐσεβῶς, δι’ ὕδατος διῆλθον καὶ πυρός, καὶ πρὸς θείαν εἰσέλθοντες ἀναψυχήν, προΐστανται τῶν βοώντων· δόξα τῷ ἐνισχύσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ στεφανώσαντι, δόξα τῷ θαυμαστώσαντι ὑμᾶς, Τεσσαράκοντα Μάρτυρες.

Κοντάκιον

Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.

Συντεταγμένοι εὐσεβείᾳ καὶ στερρότητι μαρτυρικῶς τὸν δυσμενῆ ἐθριαμβεύσατε, Τεσσαράκοντα γενναῖοι Χριστοῦ ὁπλῖται· Ἀλλ’ ὡς σύμμορφοι ἐν ἄθλοις καὶ ἐν χάριτι, Ἐν ἀγάπῃ καὶ εἰρήνῃ συντηρήσατε τοὺς κραυγάζοντας, χαίροις ἅγιον σύνταγμα.

Ἕτερον Κοντάκιον

Ἦχος πλ. β’. Τήν ὑπέρ ἡμῶν.

Πάσαν στρατιὰν, τοῦ κόσμου καταλιπόντες, τῷ ἐν οὐρανοῖς Δεσπότῃ προσεκολλήθητε, Ἀθλοφόροι Κυρίου Τεσσαράκοντα, διά πυρός γάρ καί ὕδατος, διελθόντες μακάριοι, ἐπαξίως ἐκομίσασθε, δόξαν ἐκ τῶν οὐρανῶν, καί στεφάνων πληθύν.

Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ'. Τὴν Σοφίαν.

Τῷ Χριστῷ στρατευθέντες μαρτυρικῶς, τὸν ἐχθρὸν καθελόντες ἀθλητικῶς, ἔργοις ἐκπληρώσαντες, τοῦ Προφήτου τὰ ῥήματα· διὰ πυρὸς γὰρ καὶ ὕδατος, γενναίως διήλθετε, ἀναψυχὴν εὑράμενοι, ζωὴν τὴν αἰώνιον· ὅθεν καὶ στεφάνους οὐρανόθεν λαβόντες, χοροῖς συνευφραίνεσθε, Ἀσωμάτων δυνάμεων, Ἀθλοφόροι πανεύφημοι, πρεσβεύσατε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην ὑμῶν.

Ὁ Οἶκος

Τῷ ἐν θρόνῳ ἀστέκτῳ ἐποχουμένῳ, τῷ ἐκτείναντι τὸν οὐρανὸν καθάπερ δέρριν, τῷ τὴν γῆν ἑδράσαντι, καὶ συνάξαντι τὰ ὕδατα εἰς τὰς συναγωγὰς αὐτῶν, τῷ τὰ πάντα ἐκ μὴ ὄντων ποιήσαντι ὑπάρχειν, καὶ πᾶσι χορηγοῦντι πνοὴν καὶ ζωήν, τῷ προσδεχομένῳ τῶν Ἀρχαγγέλων τὸν ὕμνον, καὶ ὑπ' ἀγγέλων δοξαζομένῳ, καὶ ὑπὸ πάντων προσκυνουμένῳ, Χριστῷ τῷ παντοκράτορι, τῷ Πλάστῃ καὶ Θεῷ ἡμῶν, προσπίπτω ὁ ἀνάξιος προσάγων μου τὴν δέησιν, λόγου χάριν αἰτῶν, ἵνα ἰσχύσω εὐσεβῶς ὑμνῆσαι κἀγὼ τοὺς Ἁγίους, οὓς αὐτὸς ἔδειξας νικητάς, δωρησάμενος αὐτοῖς δόξαν ἐκ τῶν οὐρανῶν, καὶ στεφάνων πληθύν.

Μεγαλυνάριον

Τὸ τετραδεκάριθμον καὶ λαμπρόν, σύνταγμα τοῦ Λόγου, εὐφημήσωμεν ἐν ᾠδαῖς· κρύει καὶ πυρὶ γάρ, στερρῶς δοκιμασθέντες, ἐστέφθησαν ἀξίως, οἱ Τεσσαράκοντα.